Torbiele na śledzionie – co warto wiedzieć?

Torbiele śledziony to rzadkie zmiany, które najczęściej są wykrywane przypadkowo podczas badań obrazowych jamy brzusznej. Zwykle nie powodują żadnych dolegliwości, niekiedy jednak mogą prowadzić do poważnych powikłań, zwłaszcza gdy osiągają duże rozmiary lub ulegną pęknięciu. Właściwa diagnostyka i monitorowanie torbieli są kluczowe, by opracować odpowiednie postępowanie lecznicze i zapobiec groźnym następstwom.

Śledziona – funkcje i schorzenia

Śledziona (ang. spleen) to niewielki narząd, znajdujący się w lewej górnej części jamy brzusznej (tuż pod żebrami), odpowiedzialny za szereg istotnych procesów zachodzących w organizmie, aczkolwiek nie niezbędny dla funkcjonowania organizmu Przede wszystkim pełni kluczową rolę w „filtracji” krwi. Usuwa zużyte lub uszkodzone krwinki czerwone, krwinki białe i płytki krwi, jednocześnie zachowując cenne składniki, takie jak żelazo, które może być ponownie wykorzystane w procesie tworzenia hemoglobiny. Z drugiej strony działa jako magazyn krwi – w razie jej utraty, uwalnia zapas erytrocytów do krwiobiegu. Jest organem stanowiącym element układu odpornościowego, będąc miejscem namnażania się limfocytów i wytwarzania immunoglobulin. Odpowiada za niszczenie bakterii otoczkowych w przypadku uogólnionego zakażenia bakteryjnego (bakteriemii).

Jednym z zaburzeń w obrębie śledziony jest powiększenie narządu (splenomegalia), które może wynikać z infekcji (bakteryjnych, wirusowych), chorób metabolicznych, rozrostów nowotworowych czy torbieli.

Sprawdź również: https://diag.pl/pacjent/definicje/splenomegalia/

Czym są torbiele na śledzionie?

Torbiele na śledzionie należą do rzadkich, łagodnych zmian. Występują zwykle u osób w wieku 20-40 lat, częściej u kobiet. Po raz pierwszy zostały opisane w 1829 roku przez francuskiego patologa, Gabriela Andralla. Łatwą, tanią i dostępną metodą diagnozowania torbieli jest ultrasonografia.

Torbiele na śledzionie – przyczyny

Biorąc pod uwagę przyczynę powstawania, wyróżniamy następujące rodzaje torbieli na śledzionie:

• pasożytnicze torbiele na śledzionie –  przyczyną ich rozwoju jest zwykle zakażenie tasiemcem bąblowcem (łac. Echinococcus granulosus). Larwy pasożyta przedostają się do krwi i zasiedlają różne narządy wewnętrzne, między innymi śledzionę. Organizm człowieka, reagując na obecność pasożyta, stara się go unieszkodliwić, tworząc wokół larw ochronną otoczkę. W wyniku tego procesu powstają torbiele, które z czasem mogą znacznie się powiększać;
• niepasożytnicze torbiele na śledzionie – mają charakter pierwotny (wrodzony) oraz wtórny (rzekomy). Torbiele pierwotne (ok. 25% przypadków) powstają w wyniku wrodzonych zaburzeń rozwojowych i mogą występować rodzinnie. Torbiele wtórne (ok. 75% przypadków) to zwykle zmiany pourazowe, powstające w wyniku śródmiąższowych lub podtorebkowych uszkodzeń śledziony. Znacznie rzadziej rozwijają się w przebiegu chorób, takich jak mononukleoza zakaźna, gruźlica czy malaria.

Torbiele na śledzionie – objawy

Torbiele zwykle nie dają objawów i są wykrywane najczęściej podczas badań obrazowych jamy brzusznej, wykonywanych z innych wskazań. Zmiany większych rozmiarów mogą dawać nieswoiste symptomy, wynikające z uciskania okolicznych tkanek. Wówczas pojawia się ból o różnym nasileniu w okolicy lewego podżebrza, asymetria brzucha oraz zespół objawów trawiennych, takich jak: odbijanie, wzdęcia, uczucie pełności w żołądku czy nudności. Dodatkowo może pojawić się ogólne osłabienie czy pogorszenie tolerancji wysiłku.

Torbiele na śledzionie – leczenie

W przypadku dużych (powyżej 5 cm) torbieli śledziony, standardowo stosuje się splenektomię, czyli zabieg chirurgiczny polegający na usunięciu śledziony. Współcześnie coraz większą wagę przykłada się do metod częściowych, oszczędzających śledzionę, dzięki czemu można zachować jej funkcje immunologiczne i zmniejszyć ryzyko infekcyjnych powikłań pooperacyjnych. Dodatkowo rozwój technik małoinwazyjnych, takich jak laparoskopia, pozwala na szybszą rekonwalescencję chorych i mniejsze obciążenie operacyjne. Usunięta torbiel poddawana jest badaniu patomorfologicznemu – zmianę należy różnicować z nowotworem śledziony czy ropniem.

Przeczytaj również: https://diag.pl/pacjent/artykuly/torbiel-skorzasta-co-warto-wiedziec/

Torbiele na śledzionie – czy są groźne?

Torbiele śledziony zazwyczaj nie stanowią poważnego zagrożenia dla zdrowia, zwłaszcza jeśli są niewielkie i nie powodują objawów – w takich przypadkach lekarze często zalecają jedynie obserwację i regularne kontrole zamiast natychmiastowej interwencji chirurgicznej.

Sytuacja zmienia się, gdy torbiel jest duża lub zaczyna rosnąć. Wówczas może wywoływać nieprzyjemne objawy i/lub prowadzić do poważnych powikłań, takich jak:

• spontaniczne lub pourazowe pęknięcie torbieli, wywołujące wewnętrzne krwawienie, co stanowi zagrożenia dla życia;
• pęknięcie śledziony;
• zakażenie prowadzące do powstania ropnia.

Torbiele na śledzionie – dieta

Nie istnieje dieta stworzona specjalnie z myślą o torbielach śledziony, jednkaże  sposób żywienia ma istotny wpływ na funkcjonowanie nie tylko układu pokarmowego, ale całego organizmu.

Zdrowa dieta opiera się na świeżych, naturalnych produktach: warzywach, owocach, pełnoziarnistych zbożach, dobrych tłuszczach i wartościowych źródłach białka. Ważna jest równowaga — jedzenie różnorodnych produktów sprawia, że organizm otrzymuje pełen zestaw witamin i składników mineralnych. Należy unikać cukrów prostych, tłuszczów trans, potraw smażonych i żywności wysokoprzetworzonej, które obciążają układ pokarmowy i sprzyjają rozwojowi stanów zapalnych. Duże znaczenie ma także nawadnianie, ponieważ woda wspiera pracę narządów i procesy metaboliczne.