Słony smak w ustach – skąd się bierze?

Słony smak w ustach to dolegliwość, którą może powodować wiele czynników – od błahych, takich jak odwodnienie czy dieta bogata w sól, po poważniejsze schorzenia, w tym infekcje jamy ustnej, zaburzenia neurologiczne czy problemy metaboliczne. Utrzymujący się słony posmak może być sygnałem wysyłanym przez organizm, wskazującym na konieczność zmiany nawyków lub konsultacji lekarskiej. 

Słony smak w ustach – przyczyny 

Odwodnienie i zaburzenia elektrolitowe

Jedną z głównych przyczyn słonego smaku w ustach jest odwodnienie. Gdy organizm traci zbyt dużo wody, poziom elektrolitów, takich jak sód, może ulec zmianie, co wpływa na skład śliny. Objawami odwodnienia są także suchość w ustach, zmniejszona ilość wydzielanej śliny, bóle głowy i zmęczenie. Aby temu zapobiec, należy regularnie nawadniać organizm i unikać nadmiernego spożycia alkoholu oraz kofeiny, które mogą nasilać utratę płynów.

Równowaga elektrolitowa w organizmie jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania wielu procesów metabolicznych. Zaburzenia elektrolitowe, takie jak niski poziom potasu lub  magnezu, mogą objawiać się nie tylko uczuciem słoności w ustach, ale także innymi dolegliwościami, jak skurcze mięśni, zmęczenie czy zawroty głowy.

Problemy z gruczołami ślinowymi

Zaburzenia pracy gruczołów ślinowych mogą powodować zmiany w składzie śliny, co objawia się słonym smakiem. Przyczyną może być stan zapalny (np. zapalenie ślinianek), kamica ślinianek czy zespół Sjögrena to autoimmunologiczne schorzenie, które prowadzi do uszkodzenia gruczołów wydzielających ślinę i łzy. Niedobór śliny w jamie ustnej może prowadzić do uczucia suchości, a także może zmieniać smak, w tym pojawienie się słonego smaku w ustach. Słony smak w ustach a nerwica to kolejna sytuacja, w której zaburzenia emocjonalne mogą wpływać na funkcjonowanie gruczołów ślinowych.

Infekcje jamy ustnej i choroby dziąseł

Choroby dziąseł, takie jak zapalenie dziąseł lub paradontoza, mogą prowadzić do zmiany smaku w ustach, często określanego jako słony lub metaliczny. Infekcje bakteryjne w jamie ustnej powodują stan zapalny, co wpływa na skład śliny. Regularna higiena jamy ustnej i wizyty u stomatologa pomagają zapobiegać tym problemom.

Niektóre infekcje jamy ustnej, np. zapalenie dziąseł, paradontoza, czy infekcje wirusowe (np. opryszczka), mogą prowadzić do zmiany smaku w ustach, w tym pojawienia się smaku słonego. W wyniku zapalenia mogą zwiększać się wydzieliny śluzowe, które mogą zawierać więcej soli.

Leki i skutki uboczne farmakoterapii

Niektóre leki, w tym antydepresanty, leki na nadciśnienie czy chemioterapia, mogą zmieniać percepcję smaku, powodując słony lub metaliczny posmak. 

• Leki moczopędne, które są stosowane w leczeniu nadciśnienia, niewydolności serca czy obrzęków, mogą prowadzić do utraty sodu i innych elektrolitów z organizmu, a także do zaburzeń w wydzielaniu śliny. W wyniku tego może pojawić się uczucie słoności w ustach.

• Leki przeciwhistaminowe stosowane w leczeniu alergii, takie jak leki przeciwhistaminowe, mogą powodować suchość w ustach, co w połączeniu z zaburzeniami równowagi elektrolitowej może prowadzić do odczuwania smaku słonego.

• Chemioterapia, stosowana w leczeniu nowotworów, może prowadzić do uszkodzenia śluzówek w jamie ustnej, co powoduje zmiany w smaku, w tym pojawienie się smaku słonego. Może to wynikać także z toksycznego wpływu leków na gruczoły ślinowe.

Zaburzenia neurologiczne

Uszkodzenie nerwów odpowiedzialnych za odczuwanie smaku może prowadzić do nietypowych wrażeń smakowych, w tym do słonego posmaku. Może to być związane z chorobami neurologicznymi, takimi jak stwardnienie rozsiane, choroba Parkinsona lub neuropatie obwodowe.

Niedobory witamin i minerałów

Braki niektórych składników odżywczych, zwłaszcza cynku i witamin z grupy B, mogą powodować zmiany w odczuwaniu smaku. Dieta bogata w te mikroelementy lub suplementacja mogą pomóc w rozwiązaniu problemu.

Spożywanie dużej ilości soli (np. w przetworzonych produktach spożywczych, fast foodach) może spowodować, że smak w ustach będzie bardziej słony. Często przy nadmiarze soli w diecie organizm próbuje „zrównoważyć” tę nadwyżkę, co może objawiać się również poczuciem słoności w jamie ustnej.

Słony smak w ustach a refluks żołądkowo-przełykowy (GERD)

Choroba refluksowa może powodować cofanie się treści żołądkowej do przełyku, co czasami prowadzi do nietypowych odczuć smakowych, w tym słonego posmaku w ustach. Jeśli towarzyszy temu zgaga, odbijanie się lub ból w nadbrzuszu, warto skonsultować się z gastroenterologiem.

Słony smak w ustach a tarczyca 

Słony smak w ustach może być związany z problemami z tarczycą, zwłaszcza w przypadku niedoczynności tego gruczołu, która wpływa na metabolizm organizmu.

Słony smak w ustach a nerki

Zaburzenia pracy nerek, takie jak ich niewydolność, mogą prowadzić do słonego smaku w ustach, związane z nierównowagą elektrolitową.

Jak się pozbyć słonego smaku w ustach? 

Zwiększenie spożycia płynów

Jeśli przyczyną słonego smaku w ustach jest odwodnienie, pierwszym krokiem jest zwiększenie spożycia wody oraz elektrolitów. Pijąc wodę i napoje bogate w potas i sód, można przywrócić równowagę elektrolitową w organizmie. Warto także unikać napojów słodzonych i kofeinowych, które mogą nasilać odwodnienie.

Poprawa higieny jamy ustnej

Regularne mycie zębów, stosowanie nici dentystycznej oraz płynów do płukania ust może pomóc w eliminacji infekcji bakteryjnych i poprawie ogólnej kondycji jamy ustnej. Jeśli podejrzewasz, że problem wynika z chorób przyzębia lub zapalenia dziąseł, warto udać się do stomatologa.

Konsultacja z lekarzem

W przypadku długotrwałego lub uporczywego smaku słonego w ustach, szczególnie jeśli towarzyszą mu inne objawy, takie jak suchość w ustach, bóle głowy, zmiany w wadze czy uczucie osłabienia, warto skonsultować się z lekarzem. Może to być wskazówka do diagnozy chorób takich jak niedoczynność tarczycy, cukrzyca czy zaburzenia pracy gruczołów ślinowych.

Zmniejszenie spożycia soli

Jeśli przyczyną smaku jest nadmierna konsumpcja soli, warto przeanalizować swoją dietę i ograniczyć produkty wysokosodowe, takie jak fast foody, przekąski, konserwy czy gotowe dania. Zamiast soli warto stosować zioła i przyprawy, które nadadzą smaku potrawom bez nadmiaru sodu.

Zmiana leków

Jeśli istnieje podejrzenie, że słony smak w ustach jest wynikiem przyjmowania leków, to należy skonsultować się z lekarzem w celu zmiany terapii lub dostosowania dawki. W przypadku leków, które mogą wpływać na smak, lekarz może zalecić alternatywne preparaty lub dodatkowe środki łagodzące skutki uboczne.

Co zrobić, gdy pojawia się słony smak w ustach?

Jeśli odczuwamy słony smak w ustach sporadycznie i nie towarzyszą temu inne niepokojące objawy, warto zwrócić uwagę na swoją dietę, nawodnienie i ogólny stan zdrowia. Należy dbać o równowagę elektrolitową, pić odpowiednią ilość wody i ograniczać spożycie soli w diecie. Jednak jeśli słony smak w ustach utrzymuje się przez dłuższy czas lub towarzyszą mu inne objawy, takie jak ból, suchość w ustach, zmiany w oddawaniu moczu, zmiany w wadze lub bóle głowy, warto skonsultować się z lekarzem, aby przeprowadzić odpowiednie badania i postawić diagnozę.

Słony smak w ustach może mieć wiele przyczyn, zarówno fizjologicznych, jak i patologicznych. Warto obserwować swoje ciało i, jeśli objaw jest uporczywy lub towarzyszą mu inne problemy zdrowotne, to należy skonsultować się z lekarzem.

Mgr Aleksandra Rutkowska